موزه و کتابخانه ملک

همراهان عزیز توریابی در سری مطالب معرفی مکان های دیدنی منطقه 12 تهران به معرفی موزه و کتابخانه ملک تهران رسیدیم. این موزه در منطقه توریستی تهران قدیم یعنی در محدوده خیابان بهارستان، حسن آباد و بازار بزرگ تهران قرار دارد و در کنار موزه ملی، پکیج کامل تور یک روزه تهرانگردی برای علاقه مندان به تفریحات ارزان است. در این مطالب از توریابی به معرفی کامل موزه ملک خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.

خانه ملک در بازار بزرگ تهران

خانه تاریخی ملک در منطقه 12 تهران، بازار تهران در فاصله بین مسجد امام (مسجد شاه سابق) و مسجد جامع قرار دارد. این خانه در تاریخ ۱۳۷۶/۰۹/۱۶ با شماره ۱۹۴۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
نوع معماری و ساخت خانه ملک بسیار جالب است. در ساخت و تزئین بنا از تلفیق هنر ایرانی و اروپایی استفاده کردند. استفاده از مقرنس ها، حوض بزرگ، حیاط داخلی، بخش اندرونی، نورگیری مناسب ساختمان، آجرکاری، کاشی کاری، حجاری، گچ بری، منبت کاری، تزئینات چوبی، دیوار پوش و... کاملا از سبک معماری دوره قاجاری استفاده شده است. به دلیل طراحی مناسب آن تا قبل از تکمیل ساخت بنای امروزی موزه ملک در سردَرِ باغ ملی و نزدیکی موزه ملی ایران، از بخش های مختلف منزل حاج حسین آقا ملک به عنوان موزه استفاده می شد.

معرفی موزه ملک

در دنیا مجموعه کلکسیون های شخصی و یا گالری های خصوصی بسیاری وجود دارد که نتیجه سالها تلاش یک فرد علاقه مند به جمع آوری آثار ارزشمند در زمینه خاص است. موزه ملک نیز به نوعی یک مجموعه خصوصی از آثار هنری نفیس و ارزشمند است که توسط شخصی به نام حاج حسین ملک به آستام قدس رضوی مشهد وقف شد. پس از وقف مجموعه به آستان قدس رضوی یک قطعه زمین در میدان مشق سابق و مجموعه سردر باغ ملی کنونی برای ساخت یک بنای مجهز و بزرگ تر جهت نگهداری مجموعه در نظر گرفته شد.
اساس کار مجموعه موزه ملک ترویج هنر ایرانی- اسلامی به شیوه نوین و پویاست. در موزه مَلک علاوه بر نگهداری آثار نفیس هنری به برگزاری همایش و کارگاه های تخصصی در زمینه علوم اسلامی-ایرانی و آموزش هنرها در قالب کارگاه های تخصصی اقدام می کند. بنابراین اگر علاقه مند به هنرهای ایرانی اسلامی هستید، می توانید در برنامه های موزه شرکت کنید. از جمله مهمترین اقدامات موزه ملک انتشار کتاب های تخصصی مذهبی مانند کتاب‌شناسی امام رضا (ع) و کتاب‌شناسی حضرت محمد (ص) است. 

کتابخانه ملک تهران

مجموعه ملک تنها یک موزه و گالری از آثار هنری نیست. این مجموعه یکی از ارزشمندترین گنجینه های کتاب و نسخه های خطی ایران محسوب می شود. کتابخانه ملی ملک با داشتن ۱۹ هزار عنوان نسخه خطی نادر و نفیس، یکی از شش گنجینه بزرگ نسخ خطی ایران است. کتابخانه ملی، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه مرحوم آیت الله مرعشی نجفی و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و کتابخانه موزه ملک از مهمترین گنجینه های اسناد و کتاب های ایرانی اسلامی هستند.

بخش های مختلف موزه ملک

موزه ملک کلکسیونی تمام عیار از هنر ایرانی و اسلامی است که بیشتر شاخه های هنر ایران از خوشنویسی، سکه و نشان، کتابهای چاپی، نقاشی، نگارگری، اسناد و فرامین، منسوجات، فرش و... هستند. بخش های مختلف بر اساس اطلاعات موزه ملک به شرح زیر است:
• مجموعه سکه که شامل بیش از ۱۰ هزار قطعه سکه و مدال ایرانی از سده ششم پیش از میلاد تا دوران پهلوی و نیز سکه هایی از یونان، جانشینان اسکندر، امپراتوری بیزانس، خلفای اسلامی و امپراتوری عثمانی است.
• مجموعه تَمبر شامل بیش از ۱۰۰ هزار قطعه تمبر از نخستین تمبرهای منتشر شده در ایران و جهان تا زمان حاضر.
• کتابخانه‌ای از نسخه‌های نفیس خطی شامل مجموعه آثار خوشنویسی از بزرگ ترین و معروف ترین خوشنویسان ایران و اسلام مانند یاقوت مستعصمی، علیرضا عباسی، میرعماد، احمد نیریزی، درویش عبدالمجید طالقانی، میرزا غلامرضا اصفهانی است.
• تالار محققان و نشریات که آثار نویسندگان در زمینه های مختلف موضوعات موزه ازجمله مسائل مذهبی، ملی و آثار نشاسی است.
• در موزه ملی ملک علاوه بر آثار هنری، اشیای تاریخی ۳۰۰۰ ساله نیز نگهداری می شود.
• نمایشگاه دائمی کتابت و نگارگری شامل حدود ۱۰۰ هزار کتاب چاپی، ۳۵۶۸ کتاب چاپ سنگی و ۵۴۸ عنوان نشریه ادواری در ۶۰۰۰ مجلد است. بسیاری از کتاب های مجموعه ملک جزو نخستین کتاب های چاپی ایران متعلق به سال 1320 به قبل هستند.
• نمایشگاه دائمی آثار لاکی که شامل ۸۶ قطعه قلمدان، قاب آیینه و سرچسبدان مزین به نقاشی لاکی با قدمت حدود ۳۰۰ سال.
• نمایشگاه دائمی خاندان غفاری و کمال (آثار استاد کمال‌الملک) که شامل تابلوهای نقاشی کمال الملک غفاری، لطفعلی صورتگر، هادی خان تجویدی و برخی نقاشان اروپایی به همراه اثاثیه اروپایی است.
• نمایشگاه تک اثر مربوط به هنرمندان معاصر و هنرمندان نام آور گذشته.
• مجموعه کلکسیون فرش که شامل ۴۴ تخته قالی و قالیچه از نقاط مختلف ایران است. این مجموعه مهمترین طرح های فرش بافی ایران را نشان می دهد.
• نمایشگاه دائمی آثار اهدایی بانو عزت‌ملک که توسط خود ایشان در سال 1385 به موزه اهدا شد. این مجموعه شامل تابلوهای نقاشی قاجاری، نسخه های خطی، قلمدان، سرقلیان و آثار لاکی که تعدادشان به ۴۷ اثر می رسد.( بانو عزت ملک ملک، فرزند مرحوم حاج حسین ملک است).
• نمایشگاه دائمی حاج حسین آقا ملک، به طول کلی مجموعه ملک شامل نمایشگاه های دائمی، موقت، سیار، مجازی است.
• آیین‌های وقف‌نامه‌ای
• بخش فنی و مرمت موزه که مجهز به تکنولوژی های لازم جهت انجام امور فنی است از قبیل مرمت نسخ خطی، عکاسی و تهیه میکروفیلم، صحافی، جلدسازی و...د.
• کارگاه‌های آموزشی مانند ترسیم گره چینی، علوم و فنون در جهان اسلام، دنیای دیجیتال و معماری سنتی، سوزن دوزی ایران
سه تفریح که مختص موزه ملک است:
- تمبر شخصی خودتان را بسازید؛
- پازل مشاهیر بازی کنید؛
- به داستان های اساطیری ایران مانند شاهنامه و لیلی و مجنون گوش دهید؛